జాతీయం: భారత్‌తో యుద్ధం అంటే పాక్ కి భయం: 1993 సీఐఏ పత్రం బహిర్గతం
పహల్గాం దాడితో ఉద్రిక్తతలు
పహల్గాం (Pahalgam) ఉగ్రదాడిలో 26 మంది చనిపోవడంతో భారత్‌-పాకిస్థాన్‌ సంబంధాలు తీవ్ర ఒత్తిడిలో ఉన్నాయి. పాకిస్థాన్‌ సమాచార మంత్రి అతావుల్లా తరార్‌ భారత్‌ 36 గంటల్లో దాడి చేయవచ్చని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
ఈ నేపథ్యంలో, 1993లో సీఐఏ (CIA) రహస్యంగా తయారు చేసిన నేషనల్‌ ఇంటెలిజెన్స్‌ ఎస్టిమేట్‌ (National Intelligence Estimate – NIE) పత్రం ఇస్లామాబాద్‌ భయాలను బహిర్గతం చేస్తుంది.
సీఐఏ 1993 అంచనాలు
ఈ పత్రం బ్రూస్‌ రీడెల్‌ నేతృత్వంలో తయారైంది, ఆ సమయంలో భారత్‌లో బాబ్రీ మసీద్‌ ఘటన, పాకిస్థాన్‌లో అంతర్గత అస్థిరత ఉన్నాయి. పూర్తి స్థాయి యుద్ధానికి 20% అవకాశం ఉందని, కశ్మీర్‌ ప్రధాన ఘర్షణ కారణంగా ఉంటుందని అంచనా వేసింది.
పాకిస్థాన్‌ భారత్‌ ఆధిపత్యం ముందు వెనుకంజ వేస్తుందని, యుద్ధం దాని సైన్యాన్ని లేదా రాష్ట్రాన్ని నాశనం చేయవచ్చని సీఐఏ తెలిపింది.
పాకిస్థాన్‌ భయాలు
భారత్‌ ఆర్థిక, సైనిక, దౌత్యపరమైన ఎదుగుదల పాకిస్థాన్‌ను ఆందోళనకు గురి చేస్తుందని పత్రం పేర్కొంది. అలాగే పీవీ నరసింహారావు, మన్మోహన్‌ సింగ్‌ నాయకత్వంలో భారత్‌ స్థిరత్వం సాధిస్తుండగా, పాకిస్థాన్‌ సైనిక పాలన, ఆర్థిక సంక్షోభాలతో సతమతమైంది అని పేర్కొంది.
పాకిస్థాన్‌ తన భయం నుంచి కశ్మీర్‌లో వేర్పాటువాదులకు, ఉగ్రవాదులకు మద్దతిచ్చే అవకాశం ఉందని సీఐఏ హెచ్చరించింది.
ఉగ్రవాద వ్యూహం
పాకిస్థాన్‌ కశ్మీర్‌ను “స్వతంత్రం” చేసేందుకు లష్కర్‌-ఎ-తొయిబా (Lashkar-e-Taiba) వంటి ఉగ్రవాద గుండ్లకు ఆయుధాలు, శిక్షణ ఇస్తుందని పత్రం వెల్లడించింది. పహల్గాం దాడికి బాధ్యత వహించినది రెసిస్టెన్స్‌ ఫ్రంట్‌ ఈ వ్యూహంలో భాగమని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి.
ఈ విధానం భారత్‌తో సంప్రదాయ యుద్ధాన్ని నివారించి, తక్కువ ఖర్చుతో గందరగోళం సృష్టించే పాకిస్థాన్‌ ప్రాక్సీ యుద్ధ వ్యూహంగా ఉంది.
అణు ఆయుధ ఆందోళన
పాకిస్థాన్‌ అణు ఆయుధాలను భారత్‌ ఆధిపత్యానికి వ్యతిరేకంగా రక్షణ కవచంగా చూస్తుందని సీఐఏ పేర్కొంది. భారత్‌ సైనిక శక్తి మరింత పెరిగితే, ఇస్లామాబాద్‌ బహిరంగంగా అణు ఆయుధాలను మోహరించవచ్చని హెచ్చరించింది.
యుద్ధం ప్రారంభమైతే, రెండు సైన్యాలు త్వరిత హెచ్చరిక ప్రతిస్పందనలతో అణు స్థాయికి వేగంగా ఉద్రిక్తతను పెంచవచ్చని ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది.
దౌత్య చర్యల పరిమితులు
హాట్‌లైన్‌, అణు ఒప్పందాలు వంటి విశ్వాస నిర్మాణ చర్యలు సంక్షోభ సమయంలో పెద్దగా ఉపయోగపడవని సీఐఏ విశ్లేషించింది. హింస మొదలైతే, నాయకులు ప్రొటోకాల్‌కు బదులు సహజ ప్రతిస్పందనలతో నడుచుకుంటారని పేర్కొంది.
ఈ పత్రం వైట్‌ హౌస్‌ (White House), యూఎస్‌ స్టేట్‌ డిపార్ట్‌మెంట్‌ (US State Department)కు బ్రీఫింగ్‌ల కోసం ఉపయోగించబడింది.
చారిత్రక సందర్భం
1993లో బిల్‌ క్లింటన్‌ (Bill Clinton) అధ్యక్షత్వంలో దక్షిణాసియాకు అమెరికా దృష్టి పెరిగింది. 2000లో క్లింటన్‌ భారత్‌ సందర్శన సమయంలో ఛత్తీసింగ్‌పొరాలో 35 మంది సిక్కులను ఉగ్రవాదులు హతమార్చారు.
పహల్గాం దాడి ఈ చారిత్రక హెచ్చరికలను పునర్జన్మం చేస్తూ, కశ్మీర్‌ ఘర్షణ యొక్క నిరంతర ప్రమాదాన్ని గుర్తు చేస్తుంది.
ప్రస్తుత ఉద్రిక్తతలు
భారత్‌ ఇండస్‌ వాటర్‌ ట్రీటీ (Indus Water Treaty)ని సస్పెండ్‌ చేసి, వాగా-అట్టారీ సరిహద్దును మూసివేసింది. పాకిస్థాన్‌ దీనిని యుద్ధ చర్యగా పరిగణిస్తూ దౌత్య సంబంధాలను తగ్గించింది.
అంతర్జాతీయ సమాజం, యూఎన్‌, అమెరికా రెండు దేశాలను సంయమనం పాటించాలని కోరుతోంది.