న్యూస్ డెస్క్: ఆధునిక యుద్ధాల్లో గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ (Air Defence System – ADS) అత్యంత కీలకంగా మారింది. డ్రోన్లు, హైపర్సోనిక్ క్షిపణుల యుగంలో ఇది దేశ సార్వభౌమత్వానికే ప్రతీకగా నిలుస్తోంది. మే 2025లో జరిగిన ‘ఆపరేషన్ సిందూర్’లో, భారత్ తన S-400 వ్యవస్థతో పాకిస్థాన్, చైనా క్షిపణులను కూల్చివేయడం ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించింది.
గ్లోబల్ ఎయిర్ డిఫెన్స్ ర్యాంకింగ్స్లో ప్రస్తుతం అమెరికా (ప్యాట్రియాట్, థాడ్) అగ్రస్థానంలో ఉంది. రష్యా (S-400, S-500), ఇజ్రాయెల్ (ఐరన్ డోమ్, ఆరో-3), చైనా (హెచ్క్యూ-9) తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి. భారత్ ఈ జాబితాలో ఐదో స్థానంలో నిలిచి, వేగంగా పురోగమిస్తోంది.
రష్యా నుంచి $5.4 బిలియన్లతో కొనుగోలు చేసిన S-400 వ్యవస్థలు భారత రక్షణ సామర్థ్యాన్ని అనూహ్యంగా పెంచాయి. ‘ఆపరేషన్ సిందూర్’ విజయమే దీనికి నిదర్శనం. దీంతోపాటు, స్వదేశీ పరిజ్ఞానంపై భారత్ భారీగా దృష్టి సారిస్తోంది.
‘ప్రాజెక్ట్ కుశ’ (350 కి.మీ. రేంజ్), ‘ఆకాశ్-ఎన్జీ’ (70 కి.మీ.), MR-SAM (ఇజ్రాయెల్ సహకారంతో) వంటి ప్రాజెక్టుల ద్వారా స్వావలంబన దిశగా అడుగులు వేస్తోంది. ఇంటిగ్రేటెడ్ ఎయిర్ కమాండ్ అండ్ కంట్రోల్ సిస్టమ్ (IACCS) ద్వారా రాడార్ నెట్వర్క్ను బలోపేతం చేసుకుంటోంది.
అయితే, R&Dపై తక్కువ పెట్టుబడులు ($2 బిలియన్లు), సాంకేతికత కోసం దిగుమతులపై ఆధారపడటం మన ముందున్న సవాళ్లు. చైనా, పాకిస్థాన్ల నుంచి పొంచి ఉన్న ముప్పును ఎదుర్కోవాలంటే, బహుళ-స్థాయి (షార్ట్, మీడియం, లాంగ్ రేంజ్) రక్షణ వ్యవస్థలను మరింత వేగంగా అభివృద్ధి చేయాల్సి ఉంది.